Vi khuẩn đã chống lại thuốc kháng sinh như thế nào?

Hôm nay là ngày Halloween, ngày của những điều đáng sợ nhất, và Ana tin chắc không chỉ có ma quỷ mới đáng sợ mà còn một thứ khác còn đáng sợ hơn gấp nhiều lần, đó chính là “siêu vi khuẩn”. Vậy, siêu vi khuẩn là gì? chai thuốc xịt khử trùng không khí có thể bảo vệ chúng ta khỏi những siêu vi khuẩn này không?... trong ngày đặc biệt về chủ đề rùng rợn hôm nay, Ana xin được “góp vui” với bài viết ngắn về vi khuẩn sau đây, mời bạn đọc cùng xem!

Đã bao giờ bạn nghe đến cụm từ “kháng kháng sinh” chưa! Đó là hiện tượng xảy ra khi mầm bệnh hay vi khuẩn không bị tiêu diệt bởi thuốc kháng sinh. Ngược lại, chúng không chỉ tồn tại mà còn sản sinh ra những thế hệ vi khuẩn khác có khả năng kháng thuốc và hóa chất điều trị nhiễm trùng. Và đó chính là các siêu vi khuẩn kháng tất cả các loại thuốc, và chúng thực sự khiến các nhà khoa học phải nghĩ đến một tương lai đen tối, một cơn “ác mộng” thực sự.

 

Theo thống kê của một chương trình được tài trợ bởi chính phủ Anh thì trên thế giới có khoảng 700.000 bệnh nhân tử vong bởi vi khuẩn kháng thuốc mỗi năm và đến năm 2050 thì con số này có thể gia tăng đến 10 triệu người mỗi năm.

 

Có lẽ chúng ta đã từng nghe, thậm chí là sử dụng nhiều loại thuốc kháng sinh nhưng chúng hoạt động ra sao thì chúng ta vẫn hoàn toàn mù tịt. Thật ra, kháng sinh là “những chất được chiết xuất từ các vi sinh vật (nấm, vi khuẩn,…) được tổng hợp hoặc bán tổng hợp có khả năng tiêu diệt vi khuẩn hay kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn một cách đặc hiệu” - Wikipedia. Khi kháng sinh được tiêm vào cơ thể sẽ tiếp cận và tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh dựa trên các cơ chế như:

 

- Tấn công trực tiếp thành tế bào của vi khuẩn khiến chúng mất khả năng tự bảo vệ khỏi môi trường;

- Can thiệp vào quá trình tổng hợp protein, tàn phá các quá trình trao đổi chất;

- Ngăn chặn sự tổng hợp DNA và RNA;

Khi vi khuẩn kháng thuốc, chúng sẽ vô hiệu hóa một phần hoặc toàn bộ các cơ chế hoạt động của kháng sinh bằng nhiều cách khác nhau như:

Mỗi khi bạn giận “gấu yêu” hoặc muốn kết thúc một “cuộc tình oan trái” thì bạn sẽ tránh mặt họ, chặn Zalo, Facebook và tất cả mọi hình thức liên lạc khác để bảo vệ bản thân phải không nào! Thì siêu vi khuẩn kháng thuốc cũng có cơ chế tương tự như vậy. Bằng cách thay đổi tính thẩm thấu của màng tế bào chúng ngăn chặn hoặc hạn chế kháng sinh xâm nhập vào trong tế bào.

 

Thậm chí, chúng còn “cao siêu” hơn vi biến kháng sinh thành những “chú lừa ngây ngô” khi sẵn sàng cho phép kháng sinh xâm nhập vào bên trong, nhưng vi khuẩn sẽ tạo ra một số phân tử giống như vệ sinh gác cửa (hoặc dùng năng lượng ATP) sẵn sàng “tống cổ” kháng sinh ra ngoài ngay khi vừa bước vào.

Nhiều kháng sinh làm việc bằng cách chọn một mục tiêu là bộ phận cụ thể của vi khuẩn và tấn công cô lập bộ phận này để tiêu diệt vi khuẩn. Song, các siêu vi khuẩn này lại không hề “ngốc nghếch như Bảo Thy” mà chúng sẽ thay đổi cấu trúc của các bộ phận mục tiêu để kháng sinh không nhận ra nó.

Đây là chiến thuật cực đoan nhất của vi khuẩn. Thay vì phòng ngự hay ngụy trang, chúng sẽ tấn công trở lại kháng sinh bằng cách sản xuất ra một số loại enzymes làm giảm hoặc bất hoạt hoàn toàn tính kháng khuẩn của thuốc. Vì dụ như enzyme beta-lactamse của vi khuẩn có thể đánh bại hoàn toàn kháng sinh penicillin.

 

Cũng giống như bất cứ sinh vật nào trên Trái Đất này đều phải tự thích nghi với môi trường sống và kẻ thù. Những vi khuẩn mới chết đi và các thế hệ sau buộc phải thích nghi với kháng sinh, mặt khác kháng sinh có thể tiêu diệt toàn bộ vi khuẩn nhạy thuốc nhưng trong vô số vi khuẩn sẽ có những cá thể vi khuẩn kháng vẫn tiếp tục tồn tại và sinh sản. Và cứ như vậy, các thế hệ vi khuẩn tiếp theo sẽ thay thế và chúng hoàn toàn kháng thuốc.

Nếu muốn tìm hiểu nhiều hơn về vi khuẩn, có thể các bạn sẽ phải tốn nhiều thời gian để nghiên cứu các tư liệu khoa học mới có thể tìm hiểu rõ hơn. Thôi thì trong bài viết này Ana cùng các bạn chỉ “cưỡi ngựa xem hoa” cho biết siêu vi khuẩn là gì thôi. Chúc các bạn Halloween vui vẻ!

 

Nguồn: Ana t/h.